กองทุน ETF (Exchange Traded Fund : “ETF”) เป็นกองทุนเปิดที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ ที่นำเอาข้อดีของหุ้นและกองทุนมารวมกัน คือ สามารถซื้อขายได้ในราคาปัจจุบัน (real time) สะดวกเหมือนหุ้น ใช้เงินน้อย ค่าใช้จ่ายในการซื้อขายต่ำ ใช้เป็นอีกหนึ่งเครื่องมือในการบริหารความเสี่ยงในการลงทุนได้
เนื่องจากผู้ลงทุนมีมุมมองการลงทุนที่หลากหลายมากขึ้นในภาวะตลาดต่าง ๆ กองทุน ETF จึงมีกลยุทธ์ ที่เรียกว่า leveraged และ inverse (Leveraged & Inverse ETF หรือ L&I ETF) ซึ่งเป็นการลงทุนที่มีลักษณะและความเสี่ยงที่แตกต่างจากกองทุน ETF ทั่วไป
ลักษณะของ L&I ETFs
Leveraged ETF เป็น ETF ที่มีกลยุทธ์การบริหารจัดการที่มุ่งหวังผลตอบแทนทวีคูณจากผลตอบแทนรายวันของดัชนีอ้างอิง
Inverse ETF เป็น ETF ที่มีกลยุทธ์การบริหารจัดการ ที่มุ่งหวังผลตอบแทนตรงกันข้ามกับผลตอบแทนรายวันของดัชนีอ้างอิง และสามารถมีกลยุทธ์การบริหารจัดการที่มุ่งหวังผลตอบแทนตรงกันข้ามแบบทวีคูณกับผลตอบแทนรายวันของดัชนีอ้างอิงหรือไม่ก็ได้
เครื่องมือการลงทุนของ L&I ETF
L&I ETF ส่วนใหญ่จะลงทุนผ่านสัญญาซื้อขายล่วงหน้า (derivatives) เช่น ฟิวเจอร์ส (futures) สวอป (swap) เพื่อให้สามารถสร้างผลตอบแทนตามนโยบายที่ระบุไว้ (เช่น 2X -1X -2X) ซึ่งการสร้างผลตอบแทนให้อ้างอิงดัชนีรายวัน ผู้จัดการกองทุนต้องปรับสัดส่วนการลงทุนทุกวัน (daily reset) และคำนวณผลตอบแทนของการลงทุนเป็นแบบทบต้นรายวัน (compounding effect) ส่งผลให้ผู้ที่ถือ L&I ETF ต่อเนื่องหลายวันอาจได้รับผลตอบแทนที่แตกต่างจากผลตอบแทนของดัชนีอ้างอิงที่คาดว่าจะได้รับ
ตัวอย่างการคำนวณผลตอบแทนแบบทบต้นรายวัน
หากดัชนีตั้งต้นอยู่ที่ 100
วันที่ 1 ดัชนี +15% ผลตอบแทน 2xETF +30% ของดัชนี ผลตอบแทน : 100+30 = 130 บาท
วันที่ 2 ดัชนี -15% ผลตอบแทน 2xETF -30% ของดัชนี ผลตอบแทน : 130-39 = 91 บาท
วันที่ 3 ดัชนี +15% ผลผลตอบแทน 2xETF +30% ของดัชนี ผลตอบแทน : 91+27.3= 118.3 บาท
วันที่ 4 ดัชนี -15% ผลตอบแทน 2xETF -30% ของดัชนี ผลตอบแทน : 118.3-35.49 = 82.81บาท
จะเห็นว่าหากดัชนีกลับสู่จุดเริ่มต้น แต่ผลตอบแทนกองทุน 2xETF จะสูญเสียมูลค่าไป 17.19% จากการคิดแบบทบต้น
ข้อดี-ความเสี่ยง ของ L&I ETF
ข้อดี
- สามารถใช้สร้างผลตอบแทนทั้งในช่วงตลาดขาขึ้นและขาลง
- ผู้ลงทุนสามารถลงทุนเพื่อสร้างผลตอบแทนทวีคูณ โดยไม่ต้องวางหลักประกัน
ความเสี่ยง
- มีความผันผวนสูงและมีความเสี่ยงจากการคาดการณ์เทรนด์ตลาดการณ์ผิด และหากถือกองทุนมากกว่า 1 วัน อาจได้รับผลตอบแทนที่แตกต่างจากผลตอบแทนของดัชนีอ้างอิงที่คาดว่าจะได้รับ กองทุนนี้อาจไม่เหมาะสมกับการลงทุนในระยะยาว
- portfolio turnover สูง เนื่องจากการ daily reset ต้องปรับสัดส่วนการลงทุนทุกวัน
- เป็นผลิตภัณฑ์การลงทุนที่มีความซับซ้อน ผู้ลงทุนต้องศึกษาให้เข้าใจก่อนตัดสินใจลงทุน
ก.ล.ต. ปรับเกณฑ์ L&I ETFs
เพื่อพัฒนา L&I ETF ให้เป็นเครื่องมือรองรับมุมมองการลงทุนที่หลากหลาย เพิ่มศักยภาพการแข่งขันให้แก่ผู้ประกอบธุรกิจ ส่งเสริมให้ตลาดทุน มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น และผู้ลงทุนมีความรู้ความเข้าใจในการลงทุนอย่างเพียงพอ ก.ล.ต. ได้ปรับปรุงเกณฑ์รองรับ L&I ETF มีผลตั้งแต่ 16 มีนาคม 2568 ซึ่งมีสาระสำคัญ 3 ข้อ ดังนี้
- L&I ETF มีอัตราทวีคูณได้ไม่เกิน 2 เท่า และอัตราทวีคูณต้องเป็นจำนวนเต็ม ไม่เป็นทศนิยม เนื่องจาก เป็นผลิตภัณฑ์ที่ผู้ลงทุนไทยยังไม่คุ้นเคย
- บริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุนที่ออก ETF ต้องเปิดเผยข้อมูลให้ผู้ลงทุนทราบถึงลักษณะ และความเสี่ยงของ L&I ETF เพื่อใช้ประกอบการตัดสินใจลงทุน
- บริษัทหลักทรัพย์ที่เป็นผู้ขาย ETF ต้องดำเนินการให้ผู้ลงทุนมีความรู้ และตระหนักถึงความเสี่ยงก่อนตัดสินใจลงทุนรวมถึงติดตามดูแลการลงทุนของผู้ลงทุน ในขณะที่ผู้ขายต้องมีความรู้ความเข้าใจใน L&I ETF ก่อนให้บริการ
